|
آفتاب: ترویج نفاق، سلب اعتماد از افراد جامعه، تضعیف و مخدوش شدن رابطه انسانی، ناکارآمدی بخش‌های مختلف در اجتماع و انحطاط اخلاقی از جمله آثار زیان‌بار ریاست.
به گزارش خبرنگار اجتماعی آفتاب « دکتر حسن محدثی » در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) درباره ریا و ریشه‌های اشاعه آن در جامعه، ناتوانی در اثبات و تشخیص منکر اخلاقی «ریا» را مانع از تدوین قانون ریا دانست و در بررسی تبعات ناشی از اشاعه آن در اجتماع گفت:« اگر در جامعه شرایطی فراهم شود که منکر اخلاقی ریا اشاعه یابد آثار زیان‌باری در اجتماع به دنبال خواهد داشت که گاهی غیرقابل جبران خواهد بود».
این پژوهشگر جامعه شناسی دین معتقد است که گسترش منکر اخلاقی ریا فضا را برای مدیریت افراد ناشایسته فراهم می‌کند که وی این پدیده را « کوتوله‌سالاری » می‌نامد؛ در این شرایط عرصه برای حضور افراد توانمند و شایسته تنگ خواهد شد و با از بین رفتن انگیزه در این افراد فضا برای ماندن آنان در کشور نامناسب و محدود می‌شود در نتیجه پدیده فرار مغزها تقویت می‌شود.
ارائه الگوی قرآنی کاربردی با هدف کنترل اشاعه ریا در جامعه مبحث دیگر این گفت‌وگو بود که استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌مرکز
درباره آن گفت: «در اندیشه و نگاه دینی تندترین ارزیابی‌ها برای منکر اخلاقی ریا در نظر گرفته شده است چراکه اگر بهترین اعمال هم بر مبنای نیتی ریاکارانه انجام شود، مورد قبول درگاه خدواند نیست و در واقع شرک خفی است».
این جامعه‌شناس دین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر احتساب ریا به‌عنوان بیماری اجتماعی، این منکر اخلاقی را به‌عنوان مشکل و ناهنجاری اجتماعی عنوان و اظهار کرد: «در ریا افراد ظاهری را به نمایش می‌گذارند که حقیقتاً واجد آن نیستند؛ در این شرایط افرادی در نظام اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جذب خواهند شد که از پتانسیل و توان لازم برخوردار نیستند، همچنین افرادی که اهل تظاهر نیستند اما از پتانسیل و نیروی لازم برخوردارند، منزوی و گوشه‌گیر می‌شوند».
مؤلف کتاب «دین و حیات اجتماعی؛ دیالتیک تغییرات» همچنین در ادامه تأکید کرد: «مهم‌ترین تصمیم راهبردی در این‌باره این است که با هرگونه ظاهرگرایی دینی و تظاهر مخالفت شود و افراد جامعه با ریاکاران برخورد تندی داشته باشند».
این دکترای جامعه‌شناسی، کنش دینی را کنشی دانست که در آن توجه به خدواند در مقام نخست هر عملی است و افزود: «باید بگویم که هر زمانی که دین ملاکی برای رشد اجتماعی افراد در جامعه باشد، تظاهر و ریا نیز در میان آحاد مردم گسترش خواهد یافت و این پدیده اجتماعی بروز خواهد یافت».
بررسی وضعیت کنونی جامعه با هداف ارائه نسخه جدید تربیتی برای مقابله با ناهنجاری اخلاقی ریا پرسش دیگری بود که از محدثی پرسیده شد و وی در پاسخ به آن گفت: «فراگیر شدن نظام
ارزشی خاص برای جایابی اجتماعی در هر زمانی صورت گیرد مشکلات خاص خود را خواهد داشت برای مثال این عارضه اجتماعی در نظام‌های «توتالیتر» بیش از سایر نظام‌ها نمود می‌یابد به‌طوری‌که افراد به ریا و تظاهر توجه خاصی پیدا می‌کنند چراکه در این نوع نظام‌ها شرایط به گونه‌ای است که نظام‌های سیاسی میل به دخالت در زندگی خصوصی سایرین را پیدا می‌کنند و این حالت نوعی گرایش به تجسس را حتی در میان خود مردم پدید می‌آورد».
این مدرس جامعه‌شناسی در دانشگاههای تهران با اشاره به این مطلب که تجسس در زندگی دیگران در آیات قرآن نیز به‌طور جدی نهی شده است، اظهار کرد:«نهادهای آموزشی در کنترل یا اشاعه منکر اخلاقی نقش مؤثری دارند،اگر آموزش و پرورش و سایر نهادهای آموزشی افراد را بر اساس صداقت و راستگویی تربیت و تعلیم دهند، بدون شک افراد به حریت در زندگی دست خواهند یافت و تمایل به تظاهر اخلاقی برای نیل به مادیات و منفعت در آنان تا حد زیادی زایل خواهد شد».
محدثی صداقت را در برابر منکر اخلاقی ریا دانست و تصریح کرد: «توجه به ارزش‌های اخلاقی به اندازه‌ای در دین اسلام دارای اهمیت است که خداوند در آیات بسیاری از قرآن کریم مسلمانان را به صداقت و دوری از ریا و نفاق دعوت کرده است».
وی با اشاره به اینکه افراد ریاکار، افراد غیرمسئول و غیرمتعهد هستند،گفت: «زمانی که افراد تنها برحسب ریا به موقعیتی اجتماعی دست یابند بدون‌شک غیرمسئول نیز خواهند بود و از انجام وظایف اجتماعی خودشان شانه خالی خواهند کرد در این شرایط این افراد هم بر خود و هم سایر افراد جامعه آسیب وارد خواهند ساخت».
این استاد جامعه‌شناس دین، در پایان خواستار نهادینه کردن فرهنگ صداقت در میان افراد، توسط نهادهای آموزشی شد و بر تعلیم و تربیت افراد بر اساس اصل صداقت و مسئولیت‌پذیری تأکید کرد.
| 
گسترش ریا،بستر ساز مدیریت افراد ناشایسته در جامعه
